تاتو را باید یکی از زبانهای عمومی و رایج جهانی در هنر آرایش بدن به شمار آورد که فراتر از مرزهای قوم و نژاد و زبان، در هر فرهنگ و جامعهای از گذشتههای دور تا به امروز ریشه دوانده و طرفداران بسیاری در نقاط مختلف دنیا خواهان به اشتراکگذاری احساسات خود از طریق این سبک آرایش بدن هستند. البته ریشههای تاتو در تاریخ بوده و از زمانهای دور و دوران نبود رسانههای ارتباطجمعی، انسانها برای ثبت وقایع و انتقال آن از نقاشی روی بدن استفاده میکردند که شاید ارتباطی با همان هنر نقاشیخطهای اولیه (خط هیروگلیف باستان) نیز داشته باشد.
این هنر و آرایش بدن طی گذشت قرنها و پیشرفت جوامع بشری، هنوز هم رایج است و تنها کارکرد و جهتگیری استفادهکنندگان از آن همراستا با تحولات زیستی، تغییر کردهاست؛ یعنی امروز تاتو دیگر از حالت تاریخنگاری باستانی فاصله گرفته و به نوعی زبان هنری برای ابراز اعتقادات، احساسات و برقراری ارتباط –در سکوت- تبدیل شدهاست.
هر فرهنگ و جامعهای بسته به مبانی فکری، اعتقادی، مذهبی و تاریخچه و تمدن، به سبکهای خاصی از تاتو گرایش دارد و با وجود تمام این تفاوتها اما زبان هنر تاتو، جهانی و فراگیر است و چهبسا میتوان آن را یک جریان فرهنگی فراملی تلقی کرد.
علاقهمندان به تاتو
گرایش به تاتو در میان اقشار مختلف جامعه، متفاوت است. برخی گروههای سنی، گروندگان به آیینها و مبانی فکری خاص یا هنرمندان و ... به تاتو علاقه بیشتری دارند. این هنر نزد هر دو دسته مردان و زنان رواج دارد اما در نگاه کلی، میزان گرایش مردان به تاتو از زنان در سراسر جهان بیشتر برآورد شدهاست که شاید با ماهیت و خلقیات مردان ارتباط داشته باشد. همچنین بعضی طرحهای تاتو گسترهای جهانی دارند که به سبب معنای خاص نهفته در آنهاست. در این مطلب، مروری کوتاه داریم بر برخی تاتوهای رایج میان مردان که در همه نقاط جهان، محبوب و مورد اقبال هستند و طرفداران زیادی دارند.
معروفترین تاتوهای جهانی مردانه
طرحهای تاتوی مردانه بر اساس روحیات، احساسات و عواطف خاص مشترک در میان مردان طراحی و اجرا میشوند و به همینخاطر در همه جای جهان محبوب هستند. عموماً خلق مردان، نرمش کمتری نسبت به زنان دارد و به همینسبب، طرحهایی با روحیه آقایان سازگار است که قدری خشک یا جدیتر تلقی میشوند. این طرحها دربردارنده مفاهیمی چون آزادی، عدالت، قدرت و ... هستند؛ یعنی ارزشهای مورد علاقه ذاتی مردان.
در ادامه بعضی از مهمترین تاتوهای مردانه را معرفی میکنیم:
1. تاتوی پروانه
تاتوی پروانه با فیلم سینمایی «پاپیون» با بازی بینظیر «آنتونب کوئین» با اقبالی بیسابقه در سراسر جهان همراه شد و حتی امروز هم جزء پرطرفدارترینهاست. معنی نهفته دراین طرح، واضح است؛ تلاش پروانه برای رشد و تولد دوباره همراه با صبر، استقامت و تحولی شگفتانگیز برای پرواز به سمت آرمانها. گذر از زندگی سخت اولیه و رسیدن به زیبایی و عشق، دربردارنده نوعی سلوک معنوی است که به زیبایی معنایی این تاتو میافزاید. امروز تاتوی پروانه نه تنها در میان مردان بلکه در میان زنان نیز رواج بسیاری دارد.
2. تاتوی نقطه ویرگول
نقطهویرگول در آداب نگارش و ویرایش جایی به کار میرود که با نوعی ابهام مواجهایم و نیاز به پایانی برای یک آغاز دوباره است. نقطهویرگول یک مکث کوتاه برای شروع هدفی تازه است و همین مفهوم نمادشناسانه، کافی است تا به تاتویی پرطرفدار برای اقشار مختلف تبدیل شود بهخصوص به خاطر معنای امید نهفته در آن. البته زیبایی ظاهریاش نیز در این امر بیتأثیر نیست.
3. تاتوی اُهم
اهم را باید از اشکال چند معنایی ارزیابی کرد. این نماد با رؤیا و خواب و بیداری سرو کار دارد و شاید گاهی اوقات، گونهای توهم نیز محسوب شود. شاخصه تاتوی اهم را باید در باورهای علاقهمندانش یافت چون آنها معتقدند مثل علامت نعل اسب که برایشان شانس میآورد، اهم نیز حاوی خاصیتی انرژیبخش و دورکننده انرژیهای منفی است.
4. تاتو به شکل لنگر
این تاتو را نیز با شخصت ملوان زبل به یاد آورید تا از قدرت نهفته در آن باخبر شوید! همانطور که در آن انیمیشن میدیدیم، ملوان زبل شخصیتی جسور، مقاوم و قدرتمند داشت که دقیقاً نعنی نهفته در نماد تاتوی لنگر حکشده بر بازوی او ميباشد. گاهی باید در برابر مشکلات و سختیها بهاصطلاح، لنگر انداخت و با صبر و مقاومت، مانع از ناامیدیو پیروزی نیروهای اهریمنی و سختیها شد که دیگر معنای تاتوی لنگر است. تاتوی لنگر علاوه بر زیبایی هنریاش، به سبب همین خصوصیات سازگار با روحیه قدرتطلب مردان در میان آنها محبوبیت زیادی دارد.
5. تاتوی سنجاقک
در سینما و بسیاری از انیمیشنها شاهد رها شدن سنجاقکها و پرواز آزادانهشان در مسیر باد و عروج به آسمان هستیم که دقیقاً معادل معنایی تاتوی سنجاقک است. سنجاقکها به عنوان حشراتی با قدرت دوگانه زندگی در آب و خشکی، نماد انعطافپذیری همراه با رشد و تلاش محسوب میشوند که علت اصلی گرایش مردان به این سبک از تاتو است. افرادی با شخصیتهای جستجوگر، منعطف و تطبیقپذیر با شرایط دشوار، آزادیخواه و پرتلاش، از تاتوی سنجاقک استفاده ميکنند چون این حشره کوچک و زیبا دقیقاً همین ویژگیها را دارد.
6. تاتو سیب
سیب در فرهنگهای مختلف دستکم دارای یک معنای مشترک است؛ همان میوه ممنوعه که حوا با خوردن آن باعث سقوط آدمیان از بهشت به زمین شد. این معنا دراغلب خردهفرهنگهای مذهبی جهان به خصوص ادیان آسمانی رایج و مشترک است که ویژگی متمایزی به سیب میبخشد. سیب دراین معنا به نوعی یادآور وسوسه و فریب شیطان است و البته جدایی از جاودانگی؛ این آرمان ذاتی آدمی. بهعلاوه سیب در فرهنگهای مختلف دارای معنی دیگری نیز هست از جمله سرزندگی، طراورت و ...، اما معنای نخست، رایجتر و شناختهشدهتر میباشد. مواجهه دائمی انسان با فریب و وسوسه شیطان و پیکار درونی او، عامل علاقه افراد به تاتوی سیب است که مردان نیز اقبال بیشتری بدان نشان دادهاند.
7. تاتوی پرنده
پرنده در هر زبان و فرهنگ و اعتقادی، نماد آزادی و رهایی از تقیدات مادی و معنوی است که آرزوی دیدرینه هر انسانی به شمار میرود. زیبایی ظاهری طراحیهای این تاتو نیز مزید بر علت شده تا تمایل زیادی نسبت به طراحی تاتوی پرنده در عموم مردان تاتو زن ایجاد شود. دراین میان خیلی از سلبریتیها از این تاتو در نقاط مختلف بدن استفاده کردهاند که در گرایش و مد شدن بیشتر تاتوی پرنده، بیتأثیر نبوده است. رهایی و آزادی نهفته در نماد پرنده شامل آزادی از مادیات و معنویات و حتی افکار منفی، متعصبانه نیز میشود؛ لذا تاتوزن های پرنده، ميخواهند به نوعی نشان دهند افرادی پیشرو و دارای ذهن بدون چارچوبهای کلیشهای هستند.
8. طرح تاتوی خنجر
معنای کلیشهای خنجر، خشونت، خیانت و مورادی از ایندست است. پس تعجبی ندارد که این نماد را در افراد زخمخورده، خیانتدیده یا کسانی که در فکر انتقام هستند، دید. شاید به همین خاطر است که بسیاری از بزهکاران و بزهدیدگان اجتماعی ازاین نماد برای تاتو استفاده میکنند.
البته خنجر در برخی فرهنگ ها معنی متفاوتی دارد. مثلاً گاهی به معنای خاطرات است یا در فرهنگ ژاپنی –با مذهب شینتو- نماد وفاداری به مذهب تلقی میشود که البته خاص آن فرهنگ و جامعه است. افراد مشهور زیادی ازتاتوی خنجر استفاده کردهاند که لیونل مسی، بازیکن تیم فوتبال بارسلونای اسپانیا و تیم ملی آرژانتین از آن جمله است.
تاتوهای اعتراضی
گاهی برخی افراد از تاتو برای نشان دادن اعتراض یا احساسات فروخورده خود به طرزی افراطی بهره میگیرند که البته شمار آن اندک است. بعضی افراد نیز به واسطه ورود به برخی جنبشهای خاص اجتماعی و گروه ها و فرقه های مذهبی مانند شیطانگرایی یا اعتقادات گنوسی، جریانهای هنری اعتراضی(رپ اجتماعی و ...)، برای تطابق با سایر اعضا و همراهان خود، از تاتوهای خاص و البته گاه در شکل افراطی بهره میگیرند.
معلمی با بدنی تمام تاتو!
چندی پیش شبکههای خبری جهان تصاویر یک معلم مرد غربی را به تصویر کشیدند که به سبب تاتوی تمام بدن خود از سوی والدین دانشآموزان مورد اعتراض قرار گرفته بود. وی با نمایش تاتوهای بدن خود در اینستاگرام به توضیح این موضوع پرداخت و سعی کرد کلیشههای رایج درباره گرایشهای فکری و اعتقادی خاص تاتوزنها یا عدم تعلق فرهنگی آنها را بشکند که نشاندهنده نوعی تحول در معنای کاربرد تاتو نزد اقشار مختلف جامعه است.
همانطور که در مفهومشناسی نمادهای تاتوی فوق دیدیم، این تاتوهای رایج میان مردان اغلب دارای معانی مانند آزادی، قدرت، عشق و عدالت و مانند آن هستند که از ارزشهای مورد توجه مردان است و به همین خاطر در میان این جنس از محبوبیت بیشتری برخوردارند.
شایان ذکر است که این تاتوها به مردان اختصاص ندارد و امروز شاهد رواج آن ها در میان زنان نیز هستیم و تحولات اجتماعی و فرهنگی، بهویژه جنبشهای فمینیستی، مرزبندیها را در هم شکسته و انواع تاتو در هر دو جنس استفاده میشود که ریشه در اشتراک ارزشها نزد اقشار مختلف جنسی و سنی دارد.به هر حال این هنر و زبان جهانی هر روز شاهد توسعه در نقاط مختلف جهان است و به اشکال و شیوههای مختلف اجرا میشود؛ از تاتوهای سنتی گرفته تا تاتوهای رنگی و با دستگاههای پیشرفته.