امروزه افراد زیادی علاقه مند به روش های کاشت مو و یا ترمیم مو هستند که مایلند در زمینه پرپشت شدن موها نیز اگاهی بیشتری کسب کنند. از آنجایی که امروزه ریزش مو در کشورهای جهان و بین مردان و زنان شایع است، لذا پیشگیری و جلوگیری از ریزش ازاهمیت بالایی برخوردار است. چرا که در صورتی که به موقع به فکر پرپشت کردن تارهای مو و مراقبت از آنها باشید، شاید نیازمند به پیوند مو و تکنیک های مشابه آن نباشد.
در این مقاله می خوانید:
فولیکول مو یکی از اجزای مهم پوست ما محسوب می شود که باعث تولید و رشد مو می گردد. این عضو کوچک از اجزای مختلفی تشکیل شده که هرکدام وظیفه خاصی را بر دوش می کشند. فولیکول مو علاوه بر رشد مو، تاثیر مستقیمی بر رنگ، جنس، و بافت مو دارد. عوامل مختلفی می توانند بر تقویت و متوقف شدن رشد فولیکول مو تاثیر بسزایی بگذارد که در ادامه به این موضوع مهم خواهیم پرداخت.
فولیکول مو بخش مهمی از بدن انسان و یا سایر جاندارن می باشد که توانایی ایجاد مو را دارد. آنها معمولا به صورت کیسه‌های لوله‌ای شکل هستند که مو می‌تواند در داخل آنها ریشه دوانده و رشد کند. رشد مو در داخل فولیکول در چندین مرحله صورت می گیرد.
همانطور که از نام آنها پیداست، فولیکول های مو باعث رشد و بلند شدن مو می شوند. طبق اعلام آکادمی پوست آمریکا، هر انسان به طور متوسط تقریباً ۱۰۰۰۰۰ فولیکول مو در پوست سر خود دارد. هر عامل بیرونی یا درونی که بر عملکرد این فولیکول ها تاثیر بگذارد، می تواند رشد مو را تقویت یا دچار اختلال نماید. بنابراین نیاز هست تا به صورت کامل با ساختار این عضو مهم آشنا شوید و ازعوامل تقویت و متوقف شدن رشد آن ها مطلع شوید . ما در این مقاله به شما کمک می کنیم تا بدانید دقیقا فولیکول مو چیست وبرای تقویت آن نیازمند به چه کار هایی خواهید بود.
فولیکول مو چیست؟
فولیکول مو نوعی دستگاه پوستی می باشد که در بافت پوستی پستانداران قرار دارد. این دستگاه پوستی مانند به کیسه های لوله‌ای شکل هست که پیاز یا ریشه مو را در خود حفظ می کنند. درواقع موها در این کیسه های لوله‌ای شکل ریشه دوانده و به مرور زمان رشد می نمایند و بلند می‌شوند تا از سطح پوست خارج شوند. فولیکول مو در حالت، بافت، رنگ، و سایر خصوصیات ظاهری مو تاثیر بسزایی خواهد داشت.
رشد مو و بافت مو را می توان از وظایف مهم فولیکول مو محسوب کرد. در ساختار فولیکول‌های مو سلول های چربی موجود هستند که به تولید پیاز مو کمک می نمایند و در نتیجه ریشه مو را شکل می‌دهند. به طور کلی فولیکول مو شامل ۲۰ نوع سلول می باشد که هر کدام در زیبایی مو، رنگ و بافت آن ها و … تاثیرگذار می باشند.
ساختار فولیکول مو
هر فولیکول مو از قسمت های مختلفی است و هر قسمت وظیفه خاصی را بر عهده دارد. این قسمت ها عبارتند از:
۱. پاپیلا
پاپیلا مو در واقع قسمت برجسته ای هست که از خون تغذیه می کند و مواد معدنی مورد نیاز مو را تامین می نماید. این قسمت به صورت حلقه مویرگی مانند یک بافت بسیار محکم می باشد که تقسیم سلولی در آن صورت نمی‌گیرد. یکی دیگر از قسمت های فولیکول مو که مربوط به پاپیلا است، ماتریکس مو می باشد که در اطراف پاپیلای مو قرار گرفته و وظیفه اصلی آن ساخت سلول‌های پایه جهت تشکیل مو است.
۲. غلاف ریشه مو
غلاف ریشه مو شامل دو بخش داخلی و خارجی می باشد که بخش داخلی آن نیز به سه بخش مجزا تقسیم می گردد. بخش خارجی موجود در غلاف در واقع قسمتی است که مربوط به رنگ موها می باشد. از بخش‌های درونی این قسمت از فولیکول مو می‌توان به لایه هنل، لایه هاکسلی و لایه کوتیکول اشاره نمود. سومین لایه موجود در ساختار داخلی غلاف ریشه ،لایه هنل است که شامل سلول های مکعبی شکل می باشد. لایه هاکسلی دومین لایه تشکیل دهنده ساختار داخلی قسمت غلاف فولیکول مو هست که از سلول های تخت تشکیل شده است. در آخر، اولین لایه به لایه سفت شده بیرونی پوست معروف است و به بیرونی‌ترین بخش خارجی مو متصل می باشد.
۳. برآمدگی
بخش برآمده فولیکول مو شامل سلول‌های بنیادی است که به ساختن فولیکول های مو با استفاده از فولیکول های جدید رسیدگی می کند. همچنین از دیگر وظایف این بخش می‌توان به درمان زخم‌های ایجاد شده در ناحیه پوست سر اشاره داشت. جای این بخش در کنار ماهیچه پیلی و قسمت خارجی غلاف مو است که به صاف نگهداشتن موها کمک می‌کند. برای مثال، هنگامی که فرد دچار برق گرفتگی می‌شود، تمام موهای موجود در سطح بدن راست می‌شوند. راست شدن موها به عملکرد ماهیچه پیلی مرتبط است.
۴. کاپ یا جام
کاپ یکی دیگر از بخش‌های موجود در ساختار فولیکول مو است که مسئول رشد فولیکول های مو است و در اصطلاح پزشکی به آن Infundibulum می‌گویند.
۵. گیرنده های حسی فولیکول مو
از دیگر ساختار موجود در فولیکول مو، گیرنده های حسی است که در برابر کنش ها، واکنش های لازم را نشان می دهد.
۶. غده های چربی
غده های چربی به حفاظت از مو و ساخت چربی مورد نیاز مو کمک شایانی می نمایند.
چه عواملی باعث تقویت فولیکول مو می شود؟
برای تقویت مو باید از فولیکول های مو مراقبت نمایید. از روش های تقویت و مراقبت از مو که به رشد بیشتر فولیکول مو کمک می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- استفاده از شامپوهای بدون سولفات.
- استفاده از روغن های گیاهی. آغشته کردن ساقه موها به روغن های گیاهی به تامین چربی مورد نیاز مو کمک می‌کند و مواد معدنی و مغذی مورد نیاز فولیکول مو برای رشد را تامین می‌کند.
- کوتاه کردن موها. کوتاه کردن نوک موها هر ماه یک بار باعث تحریک فولیکول های مو شده که رشد بیشتر مو را در پی خواهد داشت.
- ماساژ دادن مو و پوست سر.
- رژیم غذایی برای جلوگیری از ریزش مو و تقویت فولیکول های مو
مهم ترین عوامل متوقف شدن رشد فولیکول مو چیست؟
دلایل مختلفی در عدم رشد فولیکول مو تاثیر گذار هستند که می توان به عوامل وراثتی، بیماری های خاص، عمل جراحی و … اشاره داشت. مهم ترین عوامل متوقف شدن رشد فولیکول مو عبارتند از:
۱. بیماری آلوپسی
همانطور که می دانید، برخی از بیماری‌های خاص باعث توقف رشد فولیکول مو می‌شوند که از آن میان می توان به انواع بیماری آلوپسی مانند آلوپسی آندروژنیک، آلوپسی آره آتا، و … اشاره نمود. آلوپسی آندروژنیک نوعی بیماری از خانواده طاسی محسوب می شود که اغلب مردان به آن مبتلا می گردند. روند این بیماری به این صورت است که ابتدا باعث تخریب فولیکول‌های مو شده، رشد آن ها را دچار اختلال می نماید و در نهایت باعث توقف رشد مو می‌شود. بیماری آلوپسی آره آتا هنگامی بروز می کند که سیستم ایمنی بدن به پیاز های مو حمله می کند و موجب از بین بردن آن ها می شود.
۲. بیماری فولیکولیت
نوع دیگری از بیماری طاسی بیماری فولیکولیت است که با التهاب شدید فولیکول مو همراه می باشد و در نهایت موجب توقف رشد فولیکول ها می گردد. این بیماری ممکن است هر جایی از بدن که مو روییده است را تحت تاثیر خود قرار دهد.
۳. بیماری تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم نیز یکی دیگر از بیماری هایی که سبب توقف رشد فولیکول مو می شود. این بیماری برای مدت کوتاهی باعث توقف رشد فولیکول‌ها و ریزش مو می شود. این اختلال اغلب به دلیل استرس های وارد شده به فرد بروز می کند و فولیکول مو را تحت تاثیر قرار می دهد.
۴. افزایش سن
افزایش سن از عوامل موثر در توقف رشد فولیکول مو، می باشد. با افزایش سن، مو ها تغییر رنگ می دهند و رشد آن ها کند تر خواهد شد.
چگونه فولیکول مو را تقویت کنیم
در یافته‌های تجربی وعملی برای تقویت فولیکول مو ثابت شده است برخی ترکیبات در طییعت توانسته تاثیر خوبی در رشد مو و تقویت آنها داشته باشد؛ در این‌جا به چند نمونه از این موارد اشاره می نماییم.
آب پیاز
پیازها که معمولاً به عنوان یک غذای فروتن آشپزخانه محسوب می شوند ، ممکن است موارد دیگری به جز اضافه کردن طعم به غذای ما داشته باشند. به نظر می رسد شگفت آور است ، اما آب پیاز نیز یک درمان خانگی برای رشد مو است.بر اساس شواهدی که بر اثر تجربه دیده شده‌اند، خواص آب پیاز برای تقویت فولیکول‌های مو بسیار قوی عمل کرده و این به سبب ترکیبات وخواص عصاره‌ی این ماده است، شیوه‌ی استفاده از آن به این صورت است که باید آن را با انگشتان دست روی سر بگذارید و سپس آن را روی پوست سر ماساژ دهید.
ماسک زرده تخم مرغ را امتحان کنید
زرده تخم مرغ شامل پروتئین‌هایی می باشد که فولیکول‌های مستحکم مو را می سازد. با توجه به مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ ، پپتیدهای موجود در زرده تخم مرغ رشد مو را تحریک می کند و موجب رشد و قویت آن می گردد.زرده تخم مرغ همچنین حاوی چندین ماده مغذی اساسی نظیر ویتامین‌های A، D بیوتین و فولات است که در رشد و سلامت مو تاثیرگذار هستند.
آلوورا
آلوورا برای ضحامت مو بسیار تاثیر گذار خواهد بود و روی فیلیکولهای مو تاثیر به سزایی می گذارد، برای استفاده از آن ابتدا ژل را از گیاه جدا کرده و به مدت حداقل نیم ساعت بگذارید روی ریشه مو بماندد و اگر با بوی آن مشکلی ندارید آنرا نشویید تا خود خشک شود و پس از چند ساعت بشورید. گیاه آلوورا یکی از گیاهان پرخاصیت از قدیم محسوب می شود که در رشد مو هم کم تاثیر نخواهد بود.